Nakupo, napaka-trying hard ang ganiyang argumento! Ang number of prisoners na may final judgment of conviction sa buong Pilipinas ay less than 39,000 lang—sa NBPP, sa Iwahig, sa Davao Penal Colony, at sa Women’s Correctional Institute. The rest of the prison population ay pending pa ang mga kaso at walang pang-piyansa o hindi pinayagang makapag-piyansa.

Kung ang nakakulong lang with final conviction ang basehan ng pagkilala ng kriminalidad, 39,000 lang ba ang kriminal sa Pilipinas? Kahalangan po to think na lahat ng mga kriminal ay naipakulong natin gayong we have one of the highest incidents of violence and corruption in the world.

At kung magfocus tayo sa corruption, iilan lang ba ang public officials na napakulong ng korte? At least 20% ng national budget (PhP 1 trillion) ang napupunta sa corruption. Wala pa sa bilang na ito ang ibang puedeng pagnakawan na pondo, kontrata, franchises, fees, taxes, etc.

Hindi lang kakaunti ang nacha-charge with and convicted for corruption sa Pilipinas, napakatagal ng procedures sa Pilipinas, at mapapansing ang maliliit na officials lang ang nako-convict. Ang number of pending criminal cases natin is in the hundreds of thousands, karamihan ay laban sa mahihirap, at matagal bago matapos. IBIG SABIHIN PO NIYAN AY HIGHLY-EXPLOITED ANG JUSTICE SYSTEM NATIN NG CORRUPT AT POWERFUL.

Bukod dito, unanimous ang lahat ng studies na napakahirap magpakulong for specific crimes of corruption ang dictators na inilabas ang nakaw na yaman sa bansa, lalo na kung naka-exile pa gaya ni Marcos Sr. Bakit po?

1. Dahil bawat element of the crime ay kailangang naganap sa country where the trial is being held. At ang corruption na committed in several jurisdictions ay delikadong hindi masatisfy ang requirement na ito. Hindi pa uso noon ang concept ng transnational crimes. At doble ang hirap kung inilabas ng dictator ang stolen assets sa ibat ibang bansa. Nagnakaw nga ng nakakalulang halaga, pero maliit ang chance na makulong siya, dahil sa mga teknikalidad ng criminal law and procedures. Gaya nga ng sinabi ni ex-Prime Minister Lee Kuan Yew ng Singapore, grabe ang pagpapayaman ni Marcos sa pamilya at sa cronies niya. Worse, itinago pa niya ang kaniyang mga kinurakot sa ibang bansa; at least daw si Indonesian dictator Suharto kept most of his stolen assets sa loob ng kaniyang bansa.

2. Ang mga krimen ng mga dictators ay usually kulang ng witnesses, at well-hidden ang loot. Ito ay dahil sa pag-supress ng dictator sa lahat ng truth na pangit sa kanyang imahe, sa pagkulong ng mga tumutuligsa sa kanya, sa hindi niya pagsubmit sa audit procedures, sa kakayahan niyang gumawa ng mga batas na nangkukumpiska ng ari-arian ninuman, at magpataw ng buwis na kakamkamin niya para sa sarili. Sa isang diktadurya, ang mga negosyante ay hawak sa leeg at puedeng kotongan anumang oras. Iyan po ang sitwasyon sa bansa until the Marcos family was booted out of the country.

3. Hindi pwedeng isulong ang kasong kriminal laban sa patay. When Ferdinand Marcos Sr. died in 1989, lahat ng criminal cases being prepared against him in the Philippines at yung pending sa Amerika had to be dropped. Siya yung principal accused sa New York for the charge of racketeering. Ang principal element dun ay yung pag-violate ng mga batas ng New York on using “racketeering money” to buy properties there. Si Ferdinand ang napatunayang nag-utos ng scheme na ito. Si Imelda ang nag-udyok o nagsabing “bilmoko niyan.” Ngunit hindi enough iyung pang-uudyok sa tingin ng 10 versus 2 jurors, para ikulong si Imelda sa New York. Sabi ng isang juror, kung buhay noong judgment day si Ferdinand Sr., siguradong kulong siya. Ang acquittal ni Imelda sa NY ay hindi ibig sabihin na wala silang ninakaw, o na hindi si Imelda nag-benefit sa pagnanakaw. Ibig sabihin lang nito, hindi naniwala ang jury na si Imelda ang nagpatakbo o nag-impluwensiya sa pagpapatakbo ng isang criminal syndicate sa New York.